In deze tijd, waarin nepnieuws de gemoederen bezighoudt, is “Wat is de waarheid?” een zeer actuele vraag. Volgens Willem Boronski is hierin een goede kans weggelegd voor de kunst. Niets anders kan de wereld om ons heen zo goed duiden en uitleggen, zoals kunst dit kan.
Kunst kan de waarheid zichtbaar maken en laten zien dat in werkelijkheid alles met elkaar samenhangt. Het uitgangspunt hierbij is de mens in relatie tot de natuur. Als mens sta je in contact met alles om je heen: de kosmos, de medemens, bomen, bloemen, dieren etc. In kunst is het mogelijk om iets zichtbaar te maken, dat anders onzichtbaar zou zijn gebleven.
Onze Westerse cultuur staat vaak in het teken van overheersen en strijden. Kijk naar alfamannetjes zoals de Amerikaanse president Trump of menige CEO die zich laat verleiden door een grote bonus. Onze cultuur werd eeuwen geleden al gevoed door visies van filosofen zoals Descartes, die uiteenzette dat wij als mensen machines zijn die je uit elkaar kunt halen. Ook de evolutietheorie van Darwin, waarbij species alleen door middel van strijd kunnen overleven, roept vraagtekens op.
De fixatie op strijd, winnen en verliezen, leidt tot oorlogen en een kleurloze maatschappij. Willen we als maatschappij verder komen, zullen we eerst bereid moeten zijn om te accepteren dat wij als mensen juist verschillen. Zijn wij eigenlijk bereid om met een andere blik de wereld in te kijken en onszelf te laten verwonderen?
Jezelf laten verwonderen, kan tot mooie ontdekkingen leiden. Als je voorbij de onderlinge concurrentie durft te kijken, zie je dat de natuur waar wij deel van uitmaken, bestaat uit een verfijnd netwerk van samenwerking. In de natuur vind je treffende combinaties van vormen en kleuren, die ook in de beeldende kunst tot uitdrukking kunnen komen. Dankzij de natuur zie je dat alles met elkaar samenhangt. Willem Boronski verwijst hiervoor naar het verhaal van de heilige Franciscus van Assisi, de dierenvriend. Toen Boronski Assisi had bezocht, maakte hij een reeks werken die hierop geïnspireerd zijn. Waaronder onderstaand werk van vrouwenfiguren die een eenheid vormen door dezelfde verwondingen aan hun handen.
Voor Boronski is een schilderij gelijk aan de natuur, hij ziet het als een levend organisme dat zichzelf ontwikkelt in het oog en de ziel van de kijker. Het is een voortdurende dans tussen het werk en de kijker waarbij het individu en het kunstwerk een band creëren. Juist die relatie maakt een kunstwerk zo interessant. Kunst heft grenzen op, want kunst creëert een nieuwe werkelijkheid voor de kijker.
Een monocultuur kan niet overleven. De interactie en creatieve samenwerking die in de natuur zo sterk aanwezig is, ziet Boronski als tegenhanger van de angst voor verschil en schaarste, die aanwezig is in onze huidige, Westerse maatschappij. In deze globaliserende wereld heeft kunst de belangrijke rol om verwondering en diversiteit aan te moedigen. Kunstwerken die een beroep doen op de verbeelding en op de samenwerking, zo zegt Boronski, kunnen de mens hopelijk verleiden naar een nieuw niveau van integratie.
